De DocUpdate (19 juni 2017)
1. De Kinderen Van Juf Kiet (vanavond op NPO2)
In de klas van juf Kiet in het Brabantse dorp Hapert wordt Nederlands gesproken. Althans, dat is de bedoeling. In werkelijkheid nemen Kiets migrantenkinderen, waaronder ook veel vluchtelingen die net in Nederland zijn gearriveerd, regelmatig hun toevlucht tot hun moedertaal.
Die kinderen staan centraal in de observerende documentaire De Kinderen Van Juf Kiet (113 min.). De juf mag dan alom tegenwoordig zijn in het klaslokaal, met haar stem en de heel precieze aanwijzingen die ze daarmee geeft, maar vaak valt ze letterlijk buiten het frame.
De camera blijft te allen tijde gericht op de kinderen en bivakkeert permanent op hun ooghoogte. Juf Kiet is slechts een belangrijke bijfiguur. In de levens van deze ontheemde kinderen die een plek proberen te vinden in een nieuw land, te beginnen in deze klas.
Én in deze naar haar vernoemde film van het vermaarde docu-echtpaar Peter en Petra Lataster, die maandenlang in de Nederlandse bioscopen draaide. Het is een documentaire zonder enige opsmuk; geen interviews, montagetrucs of muziek om het drama aan te zetten.
Het verteltempo is kalm, op het trage af zelfs. Waardoor je als kijker gedwongen wordt om weg te zinken in het kleine (en tegelijk levensgrote) leed en geluk van deze ontheemde kinderen en hun strenge, maar ook uiterst liefdevolle juf.
Waar de kinderen van Juf Kiet moeten acclimatiseren in Nederland, staan de leerlingen van De Verrekijker, in de verwante documentaire Vergeet Mij Niet over een school met kinderen van uitgeprocedeerde asielzoekers, aan de vooravond van een (verplicht) vertrek uit het land.
Gezamenlijk tonen deze menselijke films de twee kanten van de medaille voor vluchtelingenkinderen in Nederland en de zeer betrokken leerkrachten die hen op de momenten dat het er echt toe doet proberen bij te staan.
2. Disturbing The Peace (Netflix)
Een hoopvolle documentaire over het al eeuwig durende conflict tussen Israël en de Palestijnen? Die zag ik even niet aankomen. Disturbing The Peace (87 min.) zet de schijnwerper op de zogenaamde Strijders Voor Vrede, Israëli's en Palestijnen die zich samen sterk maken voor het afzweren van de wapens.
De benaming 'strijders' is niet voor niets gekozen; de betrokken vredestichters hebben stuk voor stuk een heftig verleden bij één van de strijdende partijen. Dat maakt hun verzoening met een eeuwige vijand juist zo overtuigend.
Zelfs de alleenstaande moeder die zich ooit opmaakte voor een zelfmoordaanslag (en zich daarbij niet realiseerde dat er geen ideaal groter kan zijn dan je eigen kind) is helemaal bijgedraaid en nu een overtuigd lid van de Combatants For Peace.
De vredesvechters zijn bepaald niet onomstreden, zo wordt ook glashelder uit deze sterke film van Stephen Apkon en Andrew Young. In de strijd die nog altijd hoog oplaait tussen Israëli's en Palestijnen worden ze van beide kanten van verraad beschuldigd. Intussen blijven ze doorwerken aan hun ideaal: vrede op de plek waar de strijdende partijen al decennia in de loopgraven liggen.
3. Stranger In Paradise (dinsdag op NPO2)
Het is een naar smoelwerk dat in Stranger In Paradise (69 min.) een klasje zojuist in Europa gearriveerde vluchtelingen achtereenvolgens genadeloos afblaft, net iets te veel bij de hand neemt en op de regeltjes wijst. Een personage dat je als kijker zo nu en dan met liefde en plezier op zijn bakkes zou willen slaan. Hij, de tegendraadse leraar, is een afspiegeling van wie wij zijn; het Europa dat zich teweer stelt tegen de continue stroom vreemdelingen.
Regisseur Guido Hendrikx maakt in deze straffe documentaire, de openingsfilm van het International Documentary Festival Amsterdam in 2016, gebruik van een acteur. Valentijn Dhaenens (De Helaasheid Der Dingen) speelt zijn rol van leraar met verve en zet zijn 'leerlingen' ogenschijnlijk met liefde en plezier onder een koude douche.
Hendrikx en Dhaenens houden de kijker intussen een genadeloze spiegel voor; wat zijn die vluchtelingen nu werkelijk voor ons? Hulpbehoevende vrienden van veraf? Potentiële profiteurs? Terroristen? Of...? Dergelijke vragen maken van Stranger In Paradise een ronduit ongemakkelijke film, die je moet (maar eigenlijk niet wilt) kijken.
4. Gringo: The Dangerous Life Of John McAfee (Netflix)
Hij had een soort Bill Gates kunnen worden, maar werd een moderne variant op Colonel Kurtz (de griezel uit het boek Heart Of Darkness en de bijbehorende film Apocalypse Now), die zich in zijn eigen koninkrijkje van gekte en geweld heeft teruggetrokken.
John McAfee, de man achter de befaamde virusscanner en tevens het larger than life-hoofdpersonage van Gringo: The Dangerous Life Of John McAfee (97 min.), een vermakelijke, maar soms net iets te vet aangezette documentaire van Nanette Burstein, die voor de film een soort paringsdans uitvoert met de ogenschijnlijk onwillige McAfee.
in Gringo trekt de doorgedraaide multimiljonair, rasentrepeneur en mediapersoonlijkheid zich uiteindelijk terug in Belize. In een veel te groot huis, waar hij een harem van (iets te jonge) lokale liefjes samenstelt en zich omringd met zijn eigen zwaarbewapende militie, samengesteld uit de allerbeste plaatselijke gangsters.
Het is een beproefd recept voor ellende. En die komt er: de gewelddadige dood van een buurman die zijn honden zou hebben vergiftigd. Als de grond hem te heet onder de voeten wordt, vertrekt McAfee en stelt zich in eigen land kandidaat voor het presidentschap van de Verenigde Staten.
En daar moet hij, net als ene Hillary, zijn meerdere erkennen in een nog veel groter uitgevallen personage, (The) Donald Trump.
5. De Klassieker: Senna (donderdag op NPO3)
Ruim een week geleden evenaarde Formule 1-coureur Lewis Hamilton een oud record van zijn grote held Ayrton Senna: 65 pole positions. Als eerbetoon ontving hij van Senna's familie een wedstrijdhelm van de drievoudige wereldkampioen, die op 34-jarige leeftijd om het leven kwam.
Senna (106 min.) is een film van regisseur Asif Kapadia, die met zijn documentaires nadrukkelijk naar het grote publiek hengelt. Twee jaar geleden had hij bijvoorbeeld een enorme kaskraker met zijn Oscar-winnende film over zangeres Amy Winehouse. Op dit moment werkt Kapadia aan een docu over de getormenteerde Argentijnse stervoetballer Diego Maradona.
Zijn film over Ayrton Senna uit 2010 reconstrueert diens rivaliteit met Alain Prost en maakt tevens de Braziliaanse adoratie voor hun eigen 'wonderboy on wheels' tastbaar. Tot die ene noodlottige race in San Marino, nu alweer bijna 25 jaar geleden, aan alle dromen een voortijdig einde maakt...
Tot besluit...
Tot zover De DocUpdate van deze week. Via het Facebook- en Twitter-icoontje hieronder kun je deze nieuwbrief gemakkelijk delen met vrienden, bekenden en volgers.
In de volgende editie van De DocUpdate opnieuw een afgepaste hoeveelheid uiterst verantwoord kijkvoer en smakelijke tussendoortjes. Tot maandag.
Gegroet,
Helmut
PS
De Nederlandse media wimpelt hij meestal resoluut af of vergast hij op snedige tweets, maar voor de Amerikaanse documentairemaker Stephen Robert Morse ging Geert Wilders er eens goed voor zitten. In de documentaire Wilders, die deze week in première ging op het filmfestival van Sheffield en die ongetwijfeld zal worden aangekocht door een Nederlandse omroep, opent de PVV-leider naar verluidt de deur naar zijn binnenwereld die hij normaal gesproken zo zorgvuldig afschermt.