DE EINDEJAARSEDITIE van DE DOCUPDATE, met de allerbeste documentaires van 2023. Althans, mijn jaarlijstje.
Michael J. Fox, Paddy Moriarty, Mstyslav Chernov, Tanja Nijmeijer, Ravish Kumar, Janet Hodgson, Geena Marvin, Roger Stone, Kim Jong-Un en allerlei andere, beslist niet willekeurige subjecten.
Beste medekijker,
In deze laatste editie van De DocUpdate van 2023 blik ik terug, met mijn favoriete documentaire(serie)s. Uitroepteken. Een totaal arbitraire en subjectieve selectie uit het aanbod van afgelopen jaar - daarvan ben ik me natuurlijk bewust - maar wel samengesteld door iemand, ikke dus, die héél veel heeft bekeken en beschreven. Een Kerstcadeautje, zogezegd.
Sommige titels van mijn jaarlijstje waren afgelopen jaar te zien op een televisiezender of streamer, andere docu’s zijn daarop nog altijd te bekijken en op sommige films is het wachten totdat ze worden uitgebracht in de bioscoop, op tv worden uitgezonden of een plekje krijgen op een streamingsdienst. Áls dat al het geval is…
Hoe dan ook: maak je klaar voor een ‘bumpy ride’ met vijftien documentaires, in willekeurige volgorde, die je in vliegende vaart langs pedonetwerken, de Ziekte van Parkinson, provocerende queer-performances, een Australisch moordgehucht, de oorlog in Oekraïne en Noord-Korea voeren - en daarna, hopelijk, volkomen ademloos achterlaten.
Als ik zo eens terugkijk, was het best een goed docujaar. En geloof me: 2024 wordt ook niet slecht. Er komt in elk geval weer allerlei smakelijk strooigoed voor de oogballen en geest aan, te beginnen met enkele films uit mijn jaarlijstje. Kijk dus goed naar het praatje bij het plaatje bij onderstaande vijftien titels, zou ik zeggen, dan zie je dat sommige topdocu’s binnenkort worden uitgezonden door de NPO of in de bioscoop zijn te zien.
En like of deel deze documentairenieuwsbrief. Ik lever al ruim 6,5 jaar elke maandagochtend een DocUpdate af. Daar staat geen vergoeding of abonnementsgeld tegenover (en wees gerust: zo’n verdienmodel gaat er ook niet komen), maar ik vind het wel leuk om te weten dat ik de nieuwsbrief weliswaar gratis, maar niet voor niets maak. Dus als je je, al dan niet vanuit de Kerstgedachte, geroepen voelt…
In elk geval fijne dagen toegewenst en tot volgend jaar, over precies een week dus!
Gegroet,
1. Subject
Een documentaire over het maken van documentaires, verteld met/door de hoofdpersonen van bekende documentaires zoals Capturing The Friedmans, The Wolfpack, Hoop Dreams, The Square en The Staircase. Ja, bij het idee lig ik eigenlijk al met beide schouders op de grond. Ippon! Maar de uitvoering, door Jennifer Tiexiera en Camilla Hall, mag er ook zijn: een documentaire die serieuze vragen stelt bij het maken van documentaires en de gevolgen die deze films kunnen hebben voor de mensen die zo aan de wereld worden gepresenteerd. Een doc² dus.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: ‘Did he do it?’ schreeuwt een enorm billboard aan de overkant van de straat. Margie Ratliff schrikt ervan als ze haar auto parkeert. ‘De oude poster is terug om ons te achtervolgen’, zegt ze beduusd. Met het bord kondigt Netflix de re-release aan van The Staircase, een true crime-serie uit 2004 over de moord op Margies moeder Kathleen. Haar vader Michael Peterson geldt daarvoor als verdachte. De oorspronkelijke documentaireserie wordt, samen met het driedelige vervolgseizoen uit 2018, in bijna tweehonderd landen opnieuw uitgebracht. Margie kijkt met gemengde gevoelens terug op haar deelname aan de serie. Alsof ze als tiener permanent onder de microscoop lag – en, ongewild, nog altijd ligt. Haar vader heeft daar veel minder moeite mee. Michael Peterson beschouwt de camera als een probaat middel om zijn verhaal te doen en zijn onschuld te bepleiten. Ieder taxeert z’n rol in een iconische documentaireproductie op zijn eigen manier. Dat is een terugkerend element in wat gerust een Droste-docu mag worden genoemd. LEES VERDER
2. STILL: A Michael J. Fox Movie
Ik ben opgegroeid met het Michael J. Fox-vehikel Back To The Future, maar eerlijk gezegd had ik deel 2 en 3 van de befaamde Hollywood-franchise nog nooit gezien. Geïnspireerd door deze meesterlijke documentaire van Davis Guggenheim over de hoofdrolspeler ervan, inmiddels doorgedrongen tot de shortlist met nog vijftien kandidaten voor een Oscar, heb ik mijn dochters gedwongen - nou ja, min of meer dan - om toch ook eens terug te gaan naar de toekomst. En dat beviel eerlijk gezegd best goed. Ik ging onwillekeurig wel zitten kijken of ik al tekenen van Parkinson zag bij de jonge Fox.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Dit verhaal heeft alles wat een ouderwetse ‘tearjerker’ nodig heeft. Een voormalige schlemiel wordt tegen alle verwachtingen in een immens populaire televisie- en filmster en krijgt dan, eind twintig pas, een ongenadige onheilstijding: de ziekte van Parkinson. In andere handen, een minder creatieve filmmaker en een minder lichtvoetige hoofdpersoon, zou het dat ook vast zijn geworden: zo’n documentaire die langzaam ieders keel dichtknijpt, waarna de kijker happend naar adem het aangrijpende dan wel sentimentele einde bereikt. En terwijl de allerlaatste traan over diens wang biggelt, wil de steen in zijn maag maar van geen wijken weten. Dat is niet deze film. LEES VERDER
3. L’Affaire D’Outreau
Een smeuïg verhaal was ‘t, dat (vermeende) pedofielennetwerk in Noord-Frankrijk, maar zou het meer opleveren dan een routineuze true crime-docu van wel veertien in een dozijn? Jawel, luidde het antwoord al snel. En dat zit ‘m in de vorm (die overigens - op een min of meer vergelijke manier - ook is terug te zien in een andere titel uit dit jaarlijstje): de makers Olivier Ayache-Vidal en Agnès Pizzini spelen met het gebruik van reconstructies, waarmee ze interactie stimuleren tussen de acteurs en de mensen die zij portretteren. En zo krijgt dat smeuïge verhaal een diepere laag, waardoor het nog lang nazingt in menig achterhoofd.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Alleen het drinken van het bloed van hun slachtoffers ontbreekt. Verder zou het pedonetwerk dat aan het begin van de 21e eeuw in de Noord-Franse gemeente Outreau wordt opgerold zomaar afkomstig kunnen zijn uit de eerste de beste complottheorie. Ga maar na: een gewelddadig en geperverteerd echtpaar uit een grauwe achterstandsflat, een hele stoet doortrapte handlangers uit de bijbehorende probleemwijk Tour du Renard, volledig ontsporende ‘feestjes’, concrete verklaringen over stuitend misbruik door hun eigen (stief)zoons en talloze andere kinderen uit de directe omgeving én internationale verspreiding van het beeldmateriaal daarvan. En dan blijkt er ook nog een onbekend vijfjarig meisje te zijn vermoord, afkomstig uit het België van Dutroux. LEES VERDER
4. And The King Said, What A Fantastic Machine
In feite kan ik voortaan gewoon een aantal lessen over beeldtaal schrappen en deze film zijn werk laten doen, was mijn eerste reactie als docent van Fontys Journalistiek in Tilburg na het bekijken van dit verpletterende beeldessay. Wat heb ik hier nog aan toe te voegen? En is dit essay niet veel vermakelijker dan ik, de man van middelbare leeftijd die van het ene naar het andere filmfragmentje staat te oreren voor een murw gekletste klas. Niet veel later had ik mijn gezicht weer in de plooi, kon ik toch mijn eigen meerwaarde wel zien en begon ik ‘gewoon’ na te genieten van dit heerlijk staaltje vertellerskunst, dat met zevenmijlslaarzen door de beeldgeschiedenis struint en onderweg talloze onvergetelijke fragmenten laat zien. Je hebt je er na afloop op zijn minst kostelijk mee vermaakt - en vermoedelijk nog heel wat geleerd ook!
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Dit overrompelende filmessay van Axel Danielson en Maximilien van Aertryck ontleent zijn naam aan een treffende anekdote over de Britse koning Edward VII: And The King Said, What A Fantastic Machine. Edward liet in 1901 zijn kroning vereeuwigen door de vermaarde cineast George Méliés (1861-1938). Deze registratie, in werkelijkheid opgenomen in een studio met Franse acteurs en figuranten, ging nog dezelfde dag in première in Engeland. De vorst was dolenthousiast over de gebruikte camera: ‘Die is zelfs in staat om delen van de ceremonie vast te leggen die nooit hebben plaatsgevonden.’ LEES VERDER
5. Last Stop Larrimah
Kijk eens naar het plaatje hierboven. HBO Original, staat erop. En toch is deze docu in Nederland niet te vinden op het streamingsplatform HBO Max, maar bij Netflix, als tweeluik nota bene. Geen idee wat daar is gebeurd - al verschijnen er de laatste tijd wel vaker HBO-titels bij de concurrent. In dit geval is dat wel erg ongelukkig, want Last Stop Larrimah, is één van de sterkste docutitels van HBO, dat toch een behoorlijke reputatie heeft op te houden, van het afgelopen jaar. In hun eigen (N)ergenshuizen houden tien dorpsgenoten, de één nog kleurrijker dan de ander, elkaar gevangen in een uiterst vermakelijke wurggreep van roddel en achterklap, die het weldadige decor vormt voor de leukste true crime-docu van het jaar.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Van de elf bewoners van Larrimah zijn er nog maar tien over. Sinds 16 december 2017 is Paddy Moriarty verdwenen. Niemand in het door God en al z’n onderdanen verlaten gehucht, in het uiterst dunbevolkte Northern Territory van Australië, weet waar de zeventigjarige Ierse drinkebroer is gebleven, maar erg rouwig lijken ze daar ook niet om. Menige dorpsbewoner kon Paddy’s bloed wel drinken, blijkt al snel in de verrukkelijke documentaire Last Stop Larrimah, ‘an outback tale in 5 chapters’ van Thomas Tancred. LEES VERDER
6. Tanja - Dagboek Van Een Guerrillera
Net als half Nederland wist ik al best veel over Tanja Nijmeijer en was ik desondanks benieuwd naar meer. Ze spreekt nu eenmaal tot de verbeelding, deze Nederlandse vrijheidsstrijder (of hoort daar toch een ander term bij?) in Colombiaanse dienst. En deze documentaire van de Oostenrijkse filmmaker Marcel Mettelsiefen levert als je ‘t mij vraagt. De intrigerende, zwaar doorwrochte film vangt, gebruik makend van prachtig archiefmateriaal, bovendien zowel de praktijk als de psychologie van een revolutionaire beweging.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Of ze zichzelf als een terrorist ziet? ‘Natuurlijk niet’, stelt Tanja Nijmeijer ferm. De wereld leerde haar ruim vijftien jaar geleden kennen onder de naam ‘Eileen’, een jonge Nederlandse vrouw die actief was geworden binnen de Colombiaanse revolutionaire beweging FARC. Tegen haar wil werden dagboeken van de knappe ‘guerrillera’ toen gepubliceerd door de krant El Tiempo. De Overijsselse studente werd daarmee een westers gezicht bij de strijd tegen het ‘staatsterrorisme’ van de regering in Colombia. Dat sprak tot de verbeelding. Tanja kreeg een welhaast mythische status: een vrouwelijke variant op Che Guevara, uit Denekamp nog wel. LEES VERDER
7. Tantura
Sinds ik deze documentaire over zeer omstreden gebeurtenissen rond de stichting van de staat Israël – ‘Al-Nakba’, ofwel De Catastrofe, noemen Palestijnen diezelfde periode – in het voorjaar van 2023 zag is er heel wat gebeurd in deze regio. Tantura is er ineens pijnlijk actueel door geworden. Maar ook zonder die context is dit een fascinerende film, die een hele tijd in mijn achterhoofd is blijven rondzwerven. Over hoe er soms ongenadig wordt gewoekerd met de waarheid - en hoe lang je dat, samen, kunt blijven volhouden.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Toen Teddy Katz eind jaren negentig zijn masterthesis over de gebeurtenissen in Tantura publiceerde, gebaseerd op gesprekken met meer dan honderddertig direct betrokkenen, brak de hel los. Zijn conclusie dat Israëlische soldaten na de inname van het Palestijnse stadje in 1948 een bloedbad hadden aangericht, waarbij zo’n tweehonderd inwoners werden vermoord, bleek onverteerbaar. Katz werd gedwongen om publiekelijk het boetekleed aan te trekken, zijn thesis werd bovendien in de ban gedaan. Maar had hij het ook bij het verkeerde eind? LEES VERDER
8. Shadowland
Van de bestorming van het Capitool in Washington op 6 januari 2021 had een waarschuwing moeten uitgaan: dit gebeurt er als je de democratie veronachtzaamt, het eigen gelijk permanent boven gemeenschapszin stelt en de opponent reduceert tot een vijand. Dat de politicus die deze volkswoede destijds losmaakte opnieuw een serieuze kandidaat is voor het Amerikaanse presidentschap is ronduit zorgwekkend. En echt niet alleen voor Amerikanen. Deze zesdelige serie brengt de mensen achter die revolte in beeld: gewone Amerikanen met hun eigen zorgen en uitdagingen, die er hun geheel eigen ‘alternative facts’ op nahouden. De fascinerende miniserie Shadowland zet deze Amerikanen, die in ‘de complotfuik’ terecht zijn gekomen, beslist niet te kijk, maar plaatst hen zeker ook niet op een voetstuk.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Als er geen gedeelde waarheid meer lijkt te bestaan, een ‘Us vs. Them’-mentaliteit heeft postgevat aan beide uitersten van het politieke spectrum en sommige leiders dat liever exploiteren dan bestrijden, kan dit een samenleving in het hart raken. De verdeeldheid in de Verenigde Staten is voor The Atlantic in 2020 aanleiding om het Shadowland-project te starten. Het Amerikaanse tijdschrift wil onderzoeken hoe complottheorieën het land ontwrichten. De zesdelige docuserie Shadowland van Joe Berlinger is gebaseerd op deze artikelenreeks en portretteert gewone Amerikanen die de afgelopen jaren in een ‘complotfuik’ terecht zijn gekomen, waaronder ook enkele mensen die hebben meegedaan aan de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Met compassie, geduld en begrip voor hun positie en gevoel van onrechtvaardigheid, maar ook onafhankelijk en kritisch. Zónder ook meteen hun ideeën of methoden te omarmen. LEES VERDER
9. 20 Days In Mariupol
Een kaakslag, graag. Nu! Eens in de zoveel tijd wil ik, in de taal waarmee ik ben opgegroeid, eens ongenadig op ‘munne moel gefoempt’ worden. Zodat ik me weer realiseer hoe luxe mijn eigen leventje wel niet is. Deze oplawaai, doelbewust opgezocht tijdens het IDFA, is afkomstig uit Oekraïne en wordt uitgedeeld door een journalist die vrijwel als geen ander de ravage van het begin van de Russische aanval heeft gedocumenteerd. Op 23 februari 2022 leefden de inwoners van Marioepol nog in een stad die, met enige goede wil, ook in Nederland had kunnen staan. Ze leefden toen natuurlijk al wel met de angst dat Vladimir Poetin zijn dreigende woorden in daden zou gaan omzetten. En toen hij dat daadwerkelijk deed was er van die trotse stad al snel weinig meer over dan een rokende puinhoop, met onvoorstelbaar menselijk leed. 20 Days In Mariupol, dat ook behoort tot de laatste vijftien kandidaten voor een Oscar, laat dit ongefilterd zien (wees dus gewaarschuwd) en slaat je daarmee knockout.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: In eerste instantie worden zij, als medewerkers van de pers, opzichtig gemeden. Lijkenpikkers zijn ze, ‘prostituees’ zelfs volgens een briesende man op straat. Later, als de ernst van de situatie is ingedaald, willen de inwoners van Marioepol vaak maar al te graag worden gefilmd door de Oekraïense Associated Press-journalist Mstyslav Chernov en zijn team. Zodat familieleden misschien kunnen zien dat ze nog in leven zijn. Om plunderaars te ontmoedigen. En – vooral – om de wereld deelgenoot te maken van wat Rusland sinds 24 februari 2022 aanricht in hun leven. LEES VERDER
10. The Enfield Poltergeist
Als er nu íemand weinig heeft met horror, dan ben ik ‘t. Geen zombies, duiveluitdrijvingen of likkebaardende monsters voor yours truly, de docuverslinder. En toch ging deze jongen, van het eeuwige soort, vrijwel meteen, nadat ik eerst even de kat uit de boom had gekeken, overstag voor deze vierdelige serie over het behekste Londense huis, dat in de jaren zeventig blijkbaar wereldnieuws was. Je valt eerst van de ene verrassing in de andere en wordt daarna ook nog geraakt. The Enfield Poltergeist is een absolute tour de force, een bijzonder inventieve, enerverende en toch ook heel menselijke serie die het midden houdt tussen een documentaire- en een ‘based on a true story’-productie en die na bijna vier uur speeltijd écht nog een flinke tijd nazindert.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Het is duidelijk wie de hoofdrolspelers zijn, in dat behekste huis in de Londense deelgemeente Enfield: Janet Hodgson, een meisje van elf met heel veel verbeeldingskracht. En haar moeder Margaret ‘Peggy’ Hodgson, een gescheiden Britse vrouw van 47 met vier kinderen. Omdat een klopgeest regelmatig hun huis bezoekt, worden zij vanaf 1977 twee jaar lang intensief geobserveerd door zakenman en uitvinder Maurice Grosse, die paranormale zaken ‘op een wetenschappelijke manier’ wil onderzoeken, en zijn assistent, geestenexpert Guy Playfair. De twee maken uiteindelijk meer dan tweehonderd uur audio-opnamen in ‘the haunted house’ aan 284 Green Street. LEES VERDER
11. While We Watched
Als de journalistiek onder vuur ligt, raakt me dat. Omdat ik de vrijheid van meningsuiting essentieel acht voor een democratische samenleving, natuurlijk. Maar ook omdat ik zelf actief ben (geweest) binnen de journalistiek en les geef aan aankomende journalisten. In een wereld waarin journalisten verbaal of fysiek worden bedreigd, zijn zij straks niet veilig. While We Watched maakt zeer indringend zichtbaar hoe de pers in India langzaam maar zeker wordt gekneveld, totdat ze eigenlijk haar werk niet meer kan doen. Die ontwikkeling krijgt ook een gezicht: het fiere gelaat van presentator Ravish Kumar, die als waakhond van de democratie weigert om zich te laten reduceren tot een kwispelend schoothondje of dreigende pitbull van de machthebbers.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: ‘Namaskar! Mijn naam is Ravish Kumar’, start de bekende presentator van NDTV India steevast zijn televisieprogramma Prime Time. Kumar is een autoriteit in zijn land, een journalist die het controleren van de macht tot zijn voornaamste taken rekent. Sinds de hindoe-nationalistische Bharatiya Janata-partij van premier Narendra Modi aan het roer is gekomen in India, laat de macht dat echter niet meer zomaar over z’n kant gaan. Onafhankelijke stemmen zoals Ravish Kumar worden consequent gebrandmerkt als ‘onvaderlandslievend’. Dat voortdurende gehamer op trouw aan de natie is in zijn ogen overigens niet meer dan een dekmantel voor ongebreideld religieus fanatisme. LEES VERDER
12. Praying For Armageddon
Ik vind ‘t, eerlijk gezegd, een angstaanjagend beeld dat in deze film wordt geschetst: een invloedrijk verbond tussen christelijke Amerikanen, die van hun land best een theocratie willen maken, en Israeli’s, die in hun eigen natie niets minder dan het beloofde land zien. Via hen schetst deze dramatisch getoonzette documentaire een volstrekt twijfelloze wereld, waarin roestvrijstalen religieuze idealen samenkomen met ongebreidelde geweldsfantasieën. En dat kan, zou je buitenstaander zeggen, alleen maar fout gaan. Welnu…
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: ‘Nooit eerder in de geschiedenis van de wereld hebben alle spelers zich op het toneel gemeld’, houdt televisiedominee John Hagee van Cornerstone Church zijn gehoor voor. ‘Iran, Rusland, China, Europa, Amerika… Alles is helemaal perfect. Het eindgevecht om wereldheerschappij zal de moeder aller oorlogen worden. Armageddon.’ En om dat laatste gaat het de oprichter van de belangengroep Christians United For Israel (CUFI), een organisatie die maar liefst tien miljoen leden heeft en zo’n honderd miljoen evangelische Amerikanen, dertig procent van het totale electoraat, tot zijn natuurlijke achterban mag rekenen. De staat Israël is een voorwaarde om te komen tot de grote eindstrijd, liefst zo snel mogelijk, die in de Bijbel wordt aangekondigd en de terugkeer van Jezus Christus mogelijk maakt. Op ‘Judgment Day’ zullen evangelische Amerikanen en Israëlische Joden vervolgens recht tegenover elkaar komen te staan. En John Hagee heeft er geen enkele twijfel over wie er dan zal – en moet – zegevieren. LEES VERDER
13. Queendom
Samen met studenten zat ik op maandag 13 november in de grote zaal van Tuschinkski in Amsterdam te wachten op de ‘special guest’, die voor aanvang van de documentaire was aangekondigd. Die film had er stevig ingehad - over een queeractivist die steeds het Russische regime blijft provoceren, met ravissante, op alle mogelijke manieren de heersende moraal tartende beelden - en eigenlijk wist iedereen wie die gast moest zijn. En toen schreed Gena Marvin, die meteen een staande ovatie in ontvangst nam, daadwerkelijk over het gangpad richting het podium. Op véél te hoge hakken, natuurlijk, en meer zenuwen dan wij op dat moment in de gaten hadden…
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Als performancekunstenaar past Gena Marvin perfect in deze tijd. De non-binaire jongeling oogt als een androgyne android. Een queer-versie van Marilyn Manson, die zich niets gelegen laat liggen aan maatschappelijke normen over hoe mannen en vrouwen eruit zien en zich behoren te gedragen. Op hakken bovendien, hóge hakken. Daarvan moeten ze in Rusland, zo is al telkenmale aangetoond, he-le-maal niets hebben. En ook aan z’n grootouders, bij wie hij in de havenstad Magadan in het uiterste Oosten van Rusland is opgegroeid, heeft ‘Gennadiy Chebotarov’ (22) heel wat uit te leggen. Waarom gaat ie niet gewoon werken, een vrouw zoeken en een huis kopen? vraagt opa, die op zich het beste met z’n kleinkind voorheeft, zich herhaaldelijk af. Zou het leger misschien uitkomst kunnen bieden? LEES VERDER
14. A Storm Foretold
Als kijker - of: politieke duider - is het maar al te gemakkelijk om een politicus af te rekenen op zijn ‘entertainment value’. Kan ie een beetje debatteren, heeft ie leuke oneliners en voelt ie een beetje aan wat het land wil horen? Zo bekeken is Donald Trump, de broodheer van Roger Stone, bijvoorbeeld een veel interessantere politicus dan zijn tegenstrever, de huidige Amerikaanse president Joe Biden. En ook in Nederland hebben we er een handje van om een politiek leider als de zoveelste kandidaat van The Voice Of Holland te beoordelen - met alle gevolgen van dien. Maar, zoals een gewaardeerde collega altijd zegt: dialogue is a lie. En dan denk ik er altijd ook iets Engels achteraan: the proof of the pudding is in the eating. In het partijprogramma, natuurlijk, en de uitvoering daarvan, natuurlijk. En dan is er nog het verhaal dáárachter: van de politieke profi’s, mannen veelal, achter de toetsenborden, in de loopgraven en aan de knoppen. Hoever gaan zij? Bij Roger Stone vergaat het lachen je dan al snel.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Achteraf bezien heeft de documentaire Get Me Roger Stone (2017), die de hoofdpersoon wel degelijk kritisch belicht, diens imago van ‘dirty trickster’ alleen maar goed gedaan. Het portret documenteert op uiterst soepele wijze de spraakmakende carrière van Donald Trumps smoezelige rechterhand Roger Stone en geeft de politieke straatvechter bovendien de gelegenheid om met veel aplomb de ene na de andere oneliner, de zogenaamde Stone Rules, te debiteren. Van ‘Het is beter om berucht te zijn dan helemaal niet beroemd’ tot ‘Politiek is showbusiness voor lelijke mensen’. Die kant van de overtuigde Richard Nixon-fan Roger Stone wordt ook zichtbaar in A Storm Foretold, maar de Deense filmmaker Christoffer Guldbrandsen weet tevens de achterkant daarvan bloot te leggen: een verbeten politieke extremist, die rücksichtslos macht en invloed probeert te vergaren en last van venijnige zenuwtrekjes krijgt als de zaken niet naar wens gaan. LEES VERDER
15. Beyond Utopia
Bekentenis: enkele dagen geleden stond er nog een Nederlandse documentaire in dit jaaroverzicht. Om het spannend te maken: één van de volgende titels: Stil Water, The Mind Game, Dicht Bij Vermeer, Brandmeester, De Jurk En Het Scheepswrak, Mijn Grote Broer, Alreadymade, Paul Blanca, Deze Film Redt Je Leven, Gerlach of Glas, Mijn Onvervulde Leven (die meteen, het lijkt wel toeval, mijn tien favoriete docu’s van 2023 vormen). En toen kreeg ik alsnog de kans om Beyond Utopia, een film waarnaar ik al het hele jaar had uitgekeken en die inmiddels ook is doorgedrongen tot de shortlist voor de Oscars, tot me te nemen. De conclusie was onontkoombaar: deze belangwekkende film, over gewone burgers die uit Noord-Korea proberen te vluchten, mag absoluut niet in dit overzicht ontbreken. En toen heb ik rücksichtslos de enige echt Nederlandse docu uit deze top 15 gegooid.
Zo begint mijn bespreking voor De DocUpdate: Op de grens tussen Noord- en Zuid-Korea liggen naar schatting twee miljoen landmijnen. Gewone Noord-Koreanen die willen ontvluchten aan Kim Jong-uns communistische heilstaat, volgens een mensenrechtencommissie van de Verenigde Naties alleen te vergelijken met Nazi-Duitsland, doen dat dus meestal via de grens met China. Daar worden ze dan opgewacht door militairen, die het regime medailles en extra vakantie in het vooruitzicht heeft gesteld als ze een overloper neerschieten. En als vluchtelingen de overtocht tóch overleven, wacht hen nog een zeer gevaarlijke reis, begeleid door mensensmokkelaars voor wie ze vooral handelswaar zijn, op weg naar de vrijheid. LEES VERDER
EN VERDER…
Op Disney+ is met BTS Monuments Beyond The Stars een docuserie over de Zuid-Koreaanse K-popband BTS te zien.
Van maandag tot donderdag zijn De Butlers te zien op NPO2.
Maandag zijn op Canvas Dolly Parton: Here I Am en Sagrada Familia: Le Défi De Gaudí te zien.
Een dag later wordt Tom Cruise: An Eternal Youth uitgezonden op Canvas.
De korte, prijswinnende docu And A Happy New Year is donderdag te zien op NPO2.
En donderdag vertoont Canvas Street Gang: How We Got To Sesame Street.
NPO2 ruimt vrijdagavond een uur in voor Maestro Ton Koopmans: Gedreven Door Muziek.
Zaterdag is The Defiant Ones, het verhaal van de bevriende producers Jimmy Iovine en Dr. Dre, te zien op Canvas.
En zondag, de laatste dag van het jaar, is ‘s middags Carving The Divine te zien op NPO2 en doet NPO3 ‘s avonds 2023 uitgeleide met ABBA Silver ABBA Gold.
Dankje wel ! Blij met je tips !
Beste wensen voor 2024
Henriëtte- Amsterdam